بررسی شخصیت انوشیروان از باستان تا دوره اسلامی

جزئیات و دریافت

فصل اول

ساسـانيان

دودمان ساساني

پادشاهي ساسانيان تا قباد

مزدك و جنبش مزدكيان

جنگ اول با بيزانس

اصلاحات خسرو انوشيروان

 شخصيت و خصال خسرو انوشيروان

سكه هاي خسرو انوشيروان و جام خسرو

ايوان مداين يا طاق كسري

فصل دوم

خسرو انوشيرواني در ادبيات باستاني ايران

بررسي نام خسرو انوشيروان

خسرو انوشيروان در آثار فارسي ميانه زردشتي

توقيعات انوشيروان

فصل سوم

خسرو انوشيروان در كتابها و آثار دوران اسلامي

 شاهنامه فردوسي

خواب ديدن انوشيروان وتعبير آن بوسيله بزرگمهر

پادشاهي خسرو انوشيروان به روايت مورخان اسلامي

نتيجه‌گيري

ساسـانيان

دودمان ساساني

ساسان موبد آتشكده اي بود كه در استخر براي ستايش ايزد بانو آناهيتا اختصاص داشت. همسر وي، رام بهشت، دختر يكي از پادشاهان بازرنگي بود و اين سلسله پادشاهان در نيسايه سلطنت داشتند. ( شهر مزبور به مناسبت ديوارهاي سفيد از زمان استيلاي عرب در فارس موسوم به بيضا شد).

پاپك پسر ساسان روابط خود را با بازرنگي‌ها مغتنم شمرد و يكي از پسران خويش را كه اردشير نام داشت در دارابگرد به مقام عالي نظامي ارگبد رسانيد. مقارن اين احوال پاپك بر گوچهر (گوزهر) شاه كه خويشاوند او نيز بود شوريد و مكان گوچهر را كه معروف به كاخ سفيد بود به تصرف در آورد. سپس او را كشت خود بر اريكه سلطنت نشست. آنگاه از اردوان پنجم لقب پادشاهي براي پسر بزرگ خود شاپور خواست.

پادشاهي ساسانيان تا قباد

اردشير اول: (226-241)

اردشير بابكان رسماً در سال دويست و بيست و شش ميلادي تاج شاهنشاهي ايران را بر سرگذاشت، گمان مي رود اين تاجگذاري را در زادگاه خود پارس، يا در معبد آناهيتا واقع در شهر استخر و يا در تنگة نقش رجب نزديك استخر انجام داده باشد، زيرا اردشير و شاپور اول در اين جاي نقش جلوس خود را بر سلطنت بر روي سنگ حجاري كرده‌اند.

اردشير حكومت ملوك طوايفي عهد اشكاني را برانداخت، از قدرت خاندان هاي بزرگ كاست و با ايجاد سپاه منظم وحدتي در قلمرو خود پديد آورد. البته استقرار قطعي حكومت اردشير چند سال پس از غلبه بر اردوان به دست آمد.

مزدك و جنبش مزدكيان

در قرن پنجم ميلادي ، احتمالاً در دوران بهرام پنجم ، «زرتشت خوركان» كه موبد موبدان و اهل فساي فارس بود، دست به اصلاحاتي در اين زرتشي زد و مدعي تاويل و تعبير درست در اوستا شد. احتمالاً زرتشت خوركان، جنبشي را كه پيش از او به وسيله بوندس آغاز شده بود از نو برانگيخت و شاخ و برگ داد. بوندس را بعضي يكي از پيروان ماني دانسته اند كه مدتي در روم زندگي كرد و در اواخر قرن سوم ميلادي يا نيمة اول قرن چهارم ميلادي ، بدعت جديدي را كه درست ديني ناميده مي شد، به وجود آورد سپس آنرا در ايران رواج داد. به هر حال پس از شورش درست دينان به رهبري مزدك و پيامدهاي آن،‌ اين جنبش به نام رهبرش مزدكي خوانده شد و اصطلاح درست ديني از يادها رفت

اصلاحات خسرو انوشيروان

برقراري نظم و آرامش

خسرو در آغاز سلطنت به قلع و قمع نزديكانش پرداخت و به دنبال آن تصميم به انجام اصلاحات و برقراري نظم و آرامش در كشور گرفت . به فرمان وي اموال و املاكي كه در روزگار شورش هاي مزدكيان از بزرگان غصب شده بود، به ايشان بازگردانده شد. همچنين به دستور خسرو، كودكاني كه در نسبشان اختلاف بود به كسي كه منتسب به او بود داده شدند و زناني كه در جريان اغتشاشها به زور به ازدواج مردي درآمده بودند، مخير شدند كه بمانند يا باز گردند.

خاصلاح ماليات

يكي از اصلاحات مهم خسرو انوشيروان،‌ تغيير در چگونگي اخذ ماليات بود. پيش از كسري انوشيروان ماليات بر اساس اصول مقاسمه مستقر بود. مقاسمه عبارت است از ماليات جنسي كه طبق قاعدة ‌معيني از محصول گرفته مي شود مثلاً پنج يك يا ده يك و غيره ، اما انوشيروان كوشيد به جاي روش مقاسمه مساحي را تعميم دهد گر چه تبديل اصول مقاسمه به مساحي كه بدست انوشيروان به انجام رسيد در زمان پادشاهي قباد آغاز شده بود.

اصلاحات ارضي

اصلاحات اجتماعي خسروانوشيروان، بخصوص سياست ارضي او در تاريخ جامعه روستايي ايران اهميت بسزايي دارد. سياست ارضي خسرو اول پس از خشكسالي و قحطي هاي متعاقب آن آغاز شد. خشكسالي از دورة فيروز و قباد كم و بيش ادامه داشت و در دورة قباد نتايج خود را ببار آورد، و نتيجه اجتماعي آن گسيختگي نظام اجتماعي ساساني بود كه جنبش مزدكيان مي تواند يكي از آثار مهم آن باشد.