ادبیات هر جامعه ، روح آن جامعه و ادبیات هر زمان ، بازتاب واقعیت های سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی آن زمان است.
تحول نثر فارسی معاصر ، با ظهور قائم مقام فراهانی و سپس در پی جنبش اصلاح طلبی امیرکبیر و اندیشه های برخاسته از فضای فرهنگی ، سیاسی ضد استبدادی آن عصر آغاز شد. از آن پس ، نویسندگانی همچون آخوندزاده ، میرزاآقاخان کرمانی ، مجدالملک ، میرزا ملکم خان ، حقایق نگار و دیگران به این تحول دامن زدند و با ارائه ی  مضامین نو و روشنگرانه فصلی تازه در ادب منثور فارسی گشودند.
با ظهور طالب اف ، زین العابدین مراغه ای و عاقبت علی اکبر دهخدا ، مضامین و معانی بدیع و نو به سبکی جدید و بی سابقه ارائه شد. کتاب احمد طالب اف ،سیاست نامه ی ابراهیم بیک حاج زین العابدین مراغه یی و چرند و پرند دهخدا ، شاهکارهای این دوره اند.
در زمینه شعر و داستان فارسی ابداعاتی صورت می گیرد و آثار نوینی خلق می شود: نیمایوشیج به عنوان پیشاهنگ و بنیانگذار شعر نو فارسی ، و محمد علی جمال زاده در کسوت پیشوای داستان کوتاه فارسی به سبک جدید ، پرورده این دوره اند. 
اولین و مهمترین رویداد در قلمرو ادبیات معاصر ، رواج داستان نویسی مدرن به زبان فارسی در قالب های جدید ادبی مانند داستان کوتاه ،داستان بلند ، رمان ، ادبیات کودکان و ... است بدین گونه برای نخستین بار در زبان فارسی ، مقبولیت نثر داستانی بر شعر پیشی گرفت.
داستان نویسی یکی از مهمترین انواع ادبی نو نثر فارسی معاصر است. داستان نویسی ، از خلال چهره سازی ها و منظره سازی ها ، مشکل ها ، تضادها و درگیری های زندگی شخصی انسان را منعکس می کند و به کمک توصیف ، استعاره ، کنایه ، تشبیه ، نقیضه گویی و امثال آنها ، لایه های مختلف حیات بشر را به نمایش
 می گذارد.
ادبیات داستانی مثل دیگر گونه های ادبی ، محصول اوضاع و احوال جامعه است و تحولات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی جامعه را انعکاس می دهد.
ادبیات داستانی قبل از مشروطیت ، درست مثل معشوق و محبوب شاعران پیش از مشروطیت ، همگی – هم از نظر قیافه و شکل و شمایل ظاهری و هم از نظر ویژگی های شخصیتی و روانی – تیپیک و یک دست و یکنواخت بودند.
پس از مشروطیت ، هم ادبیات داستانی در ایران با رمان تاریخی آغاز شد و با اندیشه های ملی گرایانه و میهن دوستی ، بخشی از ادبیات حماسی بیش نبود. اما اندک اندک ، ادبیات داستانی به چیزی به نام فاکشن ( یعنی آمیزه ای از فاکت و فیکشن ) تبدیل گشت.
رمان های اجتماعی ، هم ، بازتاب اندیشه های سیاسی روان در جامعه روشنفکری ایران –یعنی اصول مبارزات طبقاتی ، دفاع از کارگران و کشاورزان ، شکایت از شکاف طبقاتی میان دارندگان و ندارندگان و حمله به ظلم و جور و استبداد مالک و خان و شاه و وزیر و ساواکی و درجه دار و افسر و امیر – بود.
اندک اندک ، اما داستان نویسی از مسیر دو گانه ی رمان های تاریخی و اجتماعی به سبک و شیوه ی نوین اروپایی راه یافت و مثلاً هر یک از قهرمانان یک قصه با یک دیگر شخصیت کاملاً متمایز و جداگانه ای دارند و با شکل و شمایل خاص و روحیات و خصایص ممتاز ( مثل یک انسان واقعی و زنده ، نه یک موجود غیر واقعی و تخیلی ) در صحنه ظاهر می شوند.
این تحول در ادبیات داستانی در زبان فارسی با ظهور صادق هدایت - پیشرو نویسندگی رئالیسم – به اوج رسید. پس از او ، صادق چوبک ، بزرگ علوی و جلال آل احمد همان شیوه را ادامه دادند و نیز ابراهیم گلستان ، محمود اعتماد زاده ، سیمین دانشور ، بهرام صادقی و غلامحسین ساعدی هر کدام به نحوی به تجربه ی داستان نویسی واقع گرایانه در زبان فارسی افزودند.

فهرست :
فصـل اول
کلیات
ادبیات معاصر.......................2
داستان نویسی معاصر............3
نگاهی به داستان نویسی ایران 4
نقش جمال زاده در داستان نویسی.................14
ویژگی های سبکی جمال زاده......................19
جمال زاده : بازگشت به گذشته....................23
آثار جمال زاده...................26
هدف.......30
پیشینه تحقیق......................31
روش کار31
                  فصـل دوم :
زندگی نامه
تولد – کودکی.................33
دوران نوجوانی..................34
دوران جوانی.....................35
فعالیت های جمال زاده در زمان جوانی.........35
وفات.......36
 بخش 2
تاریخچه داستان کوتاه........37
تعریف داستان کوتاه..........40
عنصر داستان .....................41
جمال زاده : بنیان گذار داستان کوتاه در ایران.........................42
داستان « راه آب نامه».........43
شرح داستان راه آب نامه....43
داستان « فارسی شکر است»  از مجموعه « یکی بود و یکی نبود».......................44
داستان «رجل سیاسی» از مجموعه « یکی بود و یکی نبود»........44
داستان « ویلان الدوله» از مجموعه « یکی بود و یکی نبود».......44
داستان « درد دل ملاقربانعلی» از مجموعه « یکی بود و یکی نبود»......................45
داستان های مجموعه « تلخ و شیرین»............45
داستان « یک روز در رستم آباد» از مجموعه « تلخ و شیرین»...45
داستان « آتش زیر خاکستر» از مجموعه « تلخ و شیرین»..........45
داستان « درویش موهی» از مجموعه « تلخ و شیرین»................45
داستان « شورآباد» از مجموعه« آسمان و ریسمان»....................45
داستان « مرکب محو» از مجموعه « آسمان و ریسمان».............45
داستان « نمک گندیده » از مجموعه » کهنه و نو»....................46
داستان «ثواب و گناه» از مجموعه »کهنه و نو».........................46
شرح داستان ثواب و گناه...46
داستان »خانه به دوش» از مجموعه « کهنه و نو»......................46
داستان های « دو آتشه» و « میرزا خطاط» از مجموعه « غیر از خدا هیچ کس نبود».......................46
داستان های « عروسی داریم  و عروسی» و « سقط فروش ، پیر قوام » از مجموعه « قصه های کوتاه برای بچه های ریش دار »..46
داستان « صحرای محشر»...46
داستان « شاهکار»...............47
شرح داستان های شاهکار..47
داستان « کباب غاز» از مجموعه « شاهکار»....48
قلتشن دیوان جمال زاده.....49
شرح قلتشن دیوان..............49
داستان « دارالمجانین».........50
شرح دارالمجانین..............50
مضمون داستان های جمال زاده....................51
    فصـل سـوم
                آداب و رسوم
1-      آداب و رسوم جشن ها و اعیاد..........53
2-      آداب و رسوم عروسی......................54
3-      مراسم عزاداری و تدفین....................59
 فصـل چهـارم
باورها و اعتقادات
1-      باورها و اعتقادات مذهبی و دینی.64
2-      باورها و خرافات مردم.................74
3-      باورها و اعتقادات هویتی و ملی....79
4-      باورها و عقاید متفرقه.................8
                   فصـل پنجم
مناسبات حکومتی و اقتصادی
 مشاغل
 مغازه داران.......................85
مشاغل رسمی و اداری.......90
مشاغل دولتی.....................91
 مشاغل کاذب...................93
مشاغل خدماتی..................95
مشاغل سخت.....................96
 سایر مشاغل......................97
ابزار و وسایل شغل رختشویی.....................99
ابزار و وسایل شغل بنایی...99
ابزار و وسایل شکار..........100
پول.......101
      فصـل ششـم       
  خوراک
اواع غذاها......................105
انواع نان111
انواع نوشیدنی..................112
انواع شیرینی....................113
انواع تنقلات....................114
    فصـل هـفتم
پـوشـاک
انواع تن پوش ها..............117
لباس زنان........................118
سربند و روبند زنان...........119
انواع کلاه و سرپوش مردان........................120
انواع پای افزار.................121
  فصـل هـشتم
ابزار و وسایل زندگی
فرش و گستردنی............124
ابزار و وسایل زندگی......125
ابزار و وسایل روشنی.......127
ابزار و وسایل صوتی........128
فصـل نهـم    
     لوازم زینتی
انواع زیورآلات............130
  فصـل دهـم
تفریحات وسرگرمی
انواع بازی های بزرگسالان........................132
انواع سرگرمی های بزرگسالان...................134
انواع بازی های کودکان...136
انواع مواد مخدر...............137
 فصـل یازدهم
طب
طب  و درمان.................140
انواع بیماری های انسان...140
راه درمان بیماری ها.........144
فصـل دوازدهم
بافت شهری
بافت شهری.....................147
انواع مکانهای خصوصی...147
انواع مکانهای عمومی......148
انواع مکانهای ویژه در خانه........................150
مکان های علم آموزی.....152
مکان های مذهبی و دینی.152
مکان های قضایی............153
فصل سیزدهم
سیاست
سیاست156
فصل چهاردهم
اقتصاد
 اقتصاد.161
   فصل پانزدهم
خانواده
خانواده......................165
فصـل شانزدهم
زندان و شکنجه
زندان....169
انواع شکنجه زندانیان.......169
         فصـل هفدهم 
نظامی
انواع درجه های نظامی...171
 فصـل هجدهم
                   جنگ
جنگ.173
فصـل نوزدهم
فرهنگی
فرهنگ......................177

 فصـل  بیستم

گویش

گویش های خاص مردم اصفهان...............180
فصل بیست و یکم     
شعر اصفهان

شعر ....195

فصـل بیست و دوم

ضرب المثل
ضرب المثل ..............197
فصـل بیست و سوم  
شهرهای اصفهان
شهرهای اصفهان..............203
فصـل بیست و چهارم 
حمل و نقل.....................210
نتیجه گیری.....................211
فهرست منابع...................212